Διευκρινήσεις για το Open Source

Μιχάλης Καμπριάνης
Ιούλιος 2000

Κάποιοι προβληματισμοί για την αποδοχή του open source στην ελλάδα, και μία συνέντευξη που ξεκαθαρίζει ορισμένα πράγματα, από τον Eric Raymond.

Στην Ελλάδα έχουμε μία θλιβερή πρωτοτυπία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας (πιο πρόσφατης) έρευνας του open letter το λογισμικό των Web servers στην Ελλάδα κατανέμεται ως εξής:

Web-server software	Ποσοστό χρήσης
Apache	47,2%
MS IIS	40,7%

Την ίδια περίοδο, σε αντίστοιχες μετρήσεις παγκοσμίως που διενεργήθηκαν από την Netcraft, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική, με τον (open source) Apache να "νικάει" τον (closed-source proprietary) Microsoft IIS κατά κράτος:

Web-server software	Ποσοστό χρήσης
Apache	55,5%
MS IIS	22,9%

Αυτό δείχνει ότι η έννοια του open source δεν έχει πιάσει στην Ελλάδα τόσο όσο στο εξωτερικό. Τόσο σε επίπεδο επιχειρήσεων, όσο, δυστυχώς, και σε επίπεδο developers (δεν είδα και πολλά open source προγράμματα από Έλληνες τελευταία :-). Ίσως αυτό να είναι επειδή το open source έχει μία φήμη. Προσπάθησα να αξιολογήσω ποιο είναι το πρόβλημα. Ξεκίνησα από το ότι κάποια στοιχεία είναι γνωστά και αδιαμφισβήτητα. Για παράδειγμα η ποιότητα του open source δεν μπορεί να φταίει και να τίθεται υπό αμφισβήτηση. Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού ίσως είναι ένα πρόβλημα, το οποίο θα προσπαθήσω να αναλύσω σε άλλο άρθρο. Αυτά για τις επιχειρήσεις. Για τους developers το πρόβλημα είναι βιοποριστικό συνήθως. Και πως θα ζήσουμε; Διαβάζοντας κείμενα στο Internet, βρήκα στο "σπίτι" του Open Source διάφορες πληροφορίες για το γιατί το open source είναι καλύτερο (πληροφορίες που να απευθύνονται σε επιχειρηματίες αλλά και απαντάνε ορισμένα ερωτήματα των developers) αλλά δεν βρήκα πραγματικές απαντήσεις σε ερωτήματα που δέχομαι ο ίδιος συχνά από ανθρώπους που ανησυχούν να βγάλουν τα προγράμματά τους Open Source, ή από εταιρείες που δεν χρησιμοποιούν Open Source αισθανόμενες απειλούμενες, και, δεν είχα κάτι να απαντήσω... Επειδή ο σωστός advocator είναι ο ενημερωμένος advocator, και επειδή η αναπαραγωγή ανακριβών ιδεών τελικά κάνει κακό στην κοινότητα, αποφάσισα ότι αξίζει τον κόπο να ενημερωθούμε. Μάζεψα λοιπόν αυτές τις ερωτήσεις, και τις έστειλα στο OpenSource υπό την μορφή συνέντευξης. Η απάντηση ήρθε απ' ευθείας από τον Eric S. Raymond.

O Eric Raymond είναι ο πρόεδρος του OSI (Open Source Initiative) και ο άνθρωπος που έγραψε το (θρυλικό πια) κείμενο "The Cathedral and The Bazaar" για την μορφή ανάπτυξης των open source προγραμμάτων. Ο Eric Raymond εργάζεται σαν σύμβουλος για την εταιρεία Thyrsus Enterprises και πρακτικά, γυρνάει τον κόσμο δίνοντας διαλέξεις για το Open Source.

Η συνέντευξη προφανώς δόθηκε στα αγγλικά. Έκανα μία μετάφραση αλλά για οποιαδήποτε απορία, διευκρίνηση, διαφωνία, πρέπει πρώτα να συμβουλευτείτε το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο επειδή μπορεί κατά την μετάφραση να μην απέδωσα σωστά κάποιο κομμάτι. English text - Αγγλικό κείμενο

Ελευθερία και επιχειρήσεις.
1. Τι πιστεύει το OSI ότι θα έπρεπε να είναι ελεύθερο; Είναι μόνο το software ή αυτή η έννοια συμπεριλαμβάνει υποστήριξη, υπηρεσίες, εκπαίδευση (πληροφορικής και όχι) κλπ;
  E.R.: Αν και μέλη του OSI ατομικά μπορεί να έχουν θέσεις για την "ελευθερία" άλλων υλικών, η αποστολή μας είναι αυστηρά να προωθήσουμε την ελευθερία στο software.
Προβλήματα παραγωγής και άδειας χρήσης των open source προγραμμάτων.
1. Καλή πρακτική ανάπτυξης λογισμικού προϋποθέτει ότι πρέπει να υπάρχει (μεταξύ άλλων) μία περίοδος στην οποία η ομάδα ανάπτυξης παίρνει συνεντεύξεις από τους (εν δυνάμει) τελικούς χρήστες και τους δοκιμαστές, με σκοπό να διευκρινιστούν οι πραγματικές ανάγκες που βρίσκονται κρυμμένες πίσω από τα παράπονα του τύπου "δεν δουλεύει". Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να γίνει στον ελεύθερο χρόνο κάποιου (τόσο εύκολα όσο η συγγραφή κώδικα), συνεπώς ποια είναι η προτεινόμενη λύση, αν υπάρχει κάποια, για αυτό το πρόβλημα;
  E.R.: Το software ανοιχτού κώδικα, ελέγχεται από την ανασκόπηση άλλων (peer-review) καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Στην πραγματικότητα κάνουμε πιο πολλούς ελέγχους, αναλογικά, απ' ότι γίνονται στο περισσότερο proprietary λογισμικό, απλά διανέμουμε το φόρτο διαφορετικά. Αυτή η τακτική φαίνεται να δουλεύει. Τα ανοιχτού κώδικα λειτουργικά συστήματα έχουν μεγάλα διαστήματα μεταξύ σφαλμάτων (mean times between failure).
  Ένα τμήμα το οποίο είναι δύσκολο να αντικαταστήσουμε για τυπικούς ελέγχους, είναι στην ρύθμιση της χρηστικότητας για όχι τεχνικούς, τελικούς χρήστες. Δεν είμαστε πολύ καλοί σε αυτό ακόμα.
2. Αν και το να πουλήσεις λογισμικό δεν είναι παράνομο στις Ελεύθερες άδειες, φαίνεται να υπάρχει ένα πρόβλημα με αυτό. Μία μεγάλη εταιρεία που θα αγοράσει λογισμικό από έναν προγραμματιστή, έχει το marketing και την αναγνώριση (γνωστό όνομα εταιρείας) που ο προγραμματιστής δεν έχει, και έτσι είναι ευκολότερο για την εταιρεία να πουλήσει το λογισμικό. Αυτό είναι ένα γεγονός της αγοράς. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ότι η μεγάλη εταιρεία θα πουλήσει όλα τα πακέτα, ενώ ο πραγματικός προγραμματιστής θα έχει πουλήσει μόνο αυτό το αρχικό κομμάτι. Δεν είναι αυτό άδικο για τον προγραμματιστή (και υπέρ της μεγάλης εταιρείας);
  E.R. Οι προγραμματιστές που θέλουν να πουλήσουν λογισμικό δεν το βγάζουν open source. Αυτοί οι οποίοι το βγάζουν open source επιλέγουν να αποζημιωθούν με άλλους τρόπους από την απ' ευθείας πώληση (πουλώντας σχετικά προϊόντα ή υπηρεσίες, ή απλά σε φήμη). Σε οποιαδήποτε περίπτωση δεν υπάρχει αδικία, απλά διαφορετικές επιλογές.
  Το ελεύθερο λογισμικό θα ήταν "άδικο" μόνο αν οι προγραμματιστές αναγκάζονταν να συμμετάσχουν σε αυτό. Κανείς δεν το υποστηρίζει αυτό, και, είναι γεγονός, εγώ υπερασπίζω το δικαίωμα των προγραμματιστών να κάνουν οποιοδήποτε συμβόλαιο μπορούν να διαπραγματευτούν για να διαθέσουν την πνευματική τους ιδιοκτησία, συμπεριλαμβανομένης μίας άδειας κλειστού κώδικα αν έτσι επιλέξουν.
Γενικές διευκρινήσεις
1. Εμείς πιστεύουμε ότι όλο το λογισμικό θα έπρεπε να είναι ελεύθερο. Από την άλλη πλευρά, δεν πιστεύουμε ότι έχουμε το δικαίωμα να αναγκάσουμε κάποιον να παράγει ελεύθερο λογισμικό. Αν αυτός θέλει να το διανείμει υπό μία μη ελεύθερη άδεια χρήσης, είναι ελεύθερος να το κάνει. Συμφωνεί το OSI με αυτό; Αν όχι, είναι αυτό που οι μεγάλες εταιρείες ονομάζουν "πειρατεία" δικαολογημένο;
  E.R. Η θέση του OSI σε αυτό είναι η ίδια με την προηγούμενη ερώτηση. Οι προγραμματιστές έχουν το δικαίωμα να κάνουν τις επιλογές τους και δεν υποστηρίζουμε την πειρατεία.
2. Free-speach και free-beer. Καθώς ο χρόνος περνάει όλο και περισσότερο free-beer λογισμικό εμφανίζεται για το Linux. StarOffice, Sybase για να αναφέρω κάποια παραδείγματα. Θα έπρεπε η κοινότητα να υποστηρίζει αυτά τα προγράμματα για την γρηγορότερη εξάπλωση του Linux ή θα έπρεπε να τα αγνοεί; (Για παράδειγμα, εμείς σαν Hellug σκεφτόμαστε να γράψουμε έναν ελληνικό διορθωτή για το StarOffice αλλά εχουμε καταλήξει σε αδιέξοδο. Και αυτό, φοβάμαι, είναι μόνο το πρώτο πρόβλημα).
  Το OSI δεν έχει θέση σε αυτό.

English original text of the interview

Freedom and business.
1. What does the OSI consider that should be open? Is it only for the software, or does that include support, services, education (computer-related or not) etc?
  While individual OSI members may have positions on the "openness" of other kinds of goods, our mission is strictly to promote openness in software
Open source producing/licensing problems
1. Good software enginnering practice (as tought in Greek colleges that is, of course, but I don't think it will be different there :-) says that a software should have among others a period on which development team interviews the (potential) users and the testers, in order to recognize the real needs behind the "it doesn't work" nagging. That is something that cannot be done on someone's free time (as easy as coding) so what is the recommended solution, if any, for that situation?
  Open-source software is tested by peer-review throughout its lifetime. We actually do more testing, proportionately, than most proprietary software gets; we just distribute the load differently. This tactic seems to work; open-source operating systems have very long mean times between failure.
  The one area where it's hard to substitute for formal testing is in tuning the usability of interfaces for non-technical end-users. We're not very good at that yet.
2. While selling software is not illegal in Open Licenses, there seems to be a problem with that. A big company byuing an open source software from a freelance developer, has the marketing resources and the society recognition (=Well known Company Name) that the developer doesn't, so it's easier for the company to sell the software. That's a fact of the market (at least in Greece but I don't think it will be different there again). The final result will be that the big company will sell all the packages to be sold, while the developer will have that one initial piece sold. Isn't that unfair for the developer (and on favor of the big company?)
  Developers who want to sell software don't go open source. Those who do are choosing to be compensated in some other way than direct sale value (through selling associated goods or services, or simply in reputation). Either way, there is no unfairness, just different choices.
  Open source would only be "unfair" if developers were forced to participate in it. Nobody advocates that -- and, in fact, I defend the right of developers to make any contract they can negotiate to dispose of their intellectual property, including a closed-source license if they so choose.
Those who still don't get it (modified to generic clarifications)
1. We (and you of course) beleive that all software should be free. On the other hand, we don't think that we have the right to force someone to produce free software. If he/she wants to distribute it under a non-free license he is free to do so. Does OSI agree with that? If not, is, what big companies name as "piracy", justified?
  OSI's position on this is similar to the one I implied in answering the previous question. Developers have the right to make their own choices, and we do not support piracy.
2. Free-speach and free-beer. As the time goes by, more free-beer software appears for Linux. StarOffice, Sybase to name just a few. Should the community support these products for the earlier adoption of Linux, or should it ignore them? (for example, we as Hellenic LUG are thinking about writing a greek speller for StarOffice, but we've come to an endpoint. And that's, I'm afraid, only the beggining).
  OSI has no position on this.